tweedejaars cursus 2011-2012

CHINESE TAALKUNDE / Taalvariatie

Jeroen Wiedenhof

"If every single living thing is different from every other living thing, then diversity becomes life's one irreducible fact. Only variations are real. And to see them, you simply have to open your eyes."
Liam Neeson als Alfred Kinsey in Bill Condons film Kinsey (2004), 12':29" - 12':42" 

BLOK 3: week 1 | week 2 | week 3 | week 4 | week 5 | week 6 | week 7 |
BLOK 4: week 1 | week 2 | week 3 | week 4 | week 5 | week 6 |
In de collegeperiode wordt deze pagina
wekelijks op vrijdag om 9 uur 's ochtends ververst
Druk op F5 als de nieuwste versie niet verschijnt

handige hulpjes

 software  schrijfwijzer  talen van de wereld
 terminologie  Colorado Style Guide  taalkundige transcriptie
     e-ANS

algemene informatie


tijd en plaats

tweede semester
dag & tijd: zie collegerooster Chinastudies

lokaal: zie collegerooster Chinastudies




inhoud, teksten en opdrachten


BLOK 3

week 1 (8 feb 12)

Onderwerpen van dit college

De reader bij dit college is Chinese en algemene taalwetenschap, te verkrijgen bij de Readerverkoop-balie van het Studiepunt, begane grond Lipsius. We zullen vanaf de tweede week met teksten uit deze reader aan de slag gaan.


week 2 (15 feb 12)

Huishoudelijk

  • De berichten over het aantal benodigde readers wisselen. Studenten die geen reader hebben kunnen bemachtigen, verzoek ik direct even een mailtje aan mij te sturen: 

  • Toontalen vind je niet alleen in China, maar over de hele wereld. En ook onder de niet-Chinese talen in China heb je toontalen. – Warm aanbevolen: de lezingen op vrijdagochtend 10 februari op de TOONDAG van het Leidse Taalkunde-instituut LUCL.


Tekst

Uit de reader: Yuen Ren Chao, "Ambiguity in Chinese". Uit Anwar S. Dil, Aspects of Chinese sociolinguistics: Essays by Yuen Ren Chao, Stanford: Stanford University Press, 1976, pp. 293-308. Oorspronkelijk verschenen in Søren Egerod en Else Glahn, red., Studia serica Bernhard Karlgren dedicata, København: Ejnar Munksgaard, 1959, pp. 1-13.

Opdrachten

schriftelijk voorbereiden! raadpleeg onze huisregels

1.  Lees de tekst. Noteer in de kantlijn waar je vragen of problemen in de tekst tegenkomt; wij zullen die in het college behandelen. Neem eventuele aantekeningen mee naar de klas.

2.  Het woord grammatica wordt op verschillende manieren gebruikt. Taalkundigen duiden met deze term vaak een zo volledig mogelijke taalbeschrijving aan. In welke deelonderwerpen valt zo'n grammatica uiteen?

3.  Verzamel of bedenk zelf gevallen van (a) synonymie; (b) homonymie; (c) polysemie. Schrijf steeds apart de vorm en de betekenis op: let daarbij op de transcriptie. Zoek twee gevallen per taal voor het Nederlands, voor het Mandarijn en een derde taal naar keuze. Als je de gevallen niet bedenkt maar verzamelt: schrijf de hele zin zo precies mogelijk op; schrijf datum, plaats en context erbij.

4. Zoek via internet (bibliotheekcatalogi, zoekmachines) antwoord op de volgende vragen:

5. Hoe heet het transcriptiesysteem dat Chao in dit artikel gebruikt? Waarom gebruikt hij niet gewoon Pinyin?

6. Zijn de volgende paren van uitdrukkingen voorbeelden van

a. een 'Z-relatie', dat wil zeggen wat Chao een skewed relationship noemt?

b. homonymie?

c. polysemie?

d. of: geen van deze drie gevallen?

7. Alvast ter oriëntatie op de mogelijkheden voor werkstukken:


week 3 (22 feb 12)


Tekst
Opdrachten

schriftelijk voorbereiden! raadpleeg onze huisregels

8.  Alleen voor Devi en Nelleke: de opdrachten 3 t/m 6 schriftelijk inleveren aan het begin van het college; van opdracht 6 alleen de eerste vijf bullets.

9.  Overgebleven van vorige week: de opdrachten 6d (laatste vijf bullets) en opdracht 7.

10.  Lees § 2 "Spraakklanken en filologie" en § 3 "Vorm en betekenis" uit het artikel Taal in wording (daarvan dus alleen pp. 24 tot en met 26). Ga daarbij ook na of je alle details van Figuur 1 begrijpt. Noteer eventuele vragen en neem deze mee naar college.

11.  Lees de Transcriptiewijzer. Maak van de oefening in § 4 de zinnen 1 tot en met 10. Op college zal je gevraagd worden deze zinnen op het bord voor te doen.

12.  Uitsmijter - Bekijk de foto en lees de teksten (voor zover leesbaar). Formuleer op grond hiervan een taalkundige bewering.

  Nieuwe Beestenmarkt, Leiden

  10 september 2010


week 4 (29 feb 12)


Tekst
Opdrachten

Let op Deze week weinig leeswerk maar wel veel schrijfwerk, plus een inleveropdracht voor iedereen. Begin dus op tijd! We passen het transcriberen van taal (week 3) direct toe in de praktijk.

13.  Alleen voor Christa: de opdrachten 3 t/m 6 schriftelijk inleveren aan het begin van het college; van opdracht 6 alleen de eerste vijf bullets.

14.  Alleen voor Myrthe en Nina: schriftelijk inleveren aan het begin van het college:

15.  Overgebleven van vorige week: opdracht 12. Schrijf je taalkundige bewering uit! Let op je formulering (zakelijk en compleet) en op je transcriptie.

Over "Verloederd de nederlands? Nope."

 

16.   Lees het artikel. Noteer eventuele vragen of problemen je daarbij tegenkomt.

17.  "Voor spelling bestaat er de Spellingswet, maar die is onzinnig en zou afgeschaft moeten worden." Geef minstens twee voorbeelden: naar keuze van gangbare onzinnige Nederlandse spelling of van gangbare zinnige Nederlandse spelling.

18.  "Er is per slot van rekening ook geen Uitspraakwet, en toch kunnen we elkaar nog verstaan." Is er in China wel een uitspraakwet? – Zo ja: van welke taal of talen? Zo nee: is er behoefte aan zo'n standaard? En in beide gevallen: waar ga je dit soort informatie na?

19.  "Dat lijkt vreemd, als je taal alleen ziet als communicatiemiddel." Beantwoord naar keuze (a) of (b):

(a)  Benoem minstens twee taalkundige perspectieven waarin taal niet als communicatiemiddel wordt gezien.

(b)  Hoe goed of slecht is taal als communicatiemiddel? Illustreer je antwoord met voorbeelden.

20.  "De belangrijkste bijdrage aan de homogenisering van het Nederlands is niet de uitvinding van radio en tv, maar van de brommer en de auto." Beschrijf kort of je het eens bent met die bewering. – Zo ja: klopt iets dergelijks ook in de Chinese taalsituatie? En zo nee: geef tegenvoorbeelden.


De volgende opdracht (21) moet schriftelijk worden ingeleverd in bij aanvang van het college van 29 februari.

Voor al het in te leveren werk geldt:

  • niet digitaal aanleveren maar geprint op papier
  • lever in bij aanvang van het college, of leg het werk voor die tijd in mijn postvak.
  • ingeleverd werk krijg je retour voorzien van mijn aantekeningen
  • de Colorado Style Guide kan helpen bij het lezen van mijn opmerkingen
  • je kunt altijd een afspraak maken om e.e.a. na te bespreken
  • verzorg je tekst; denk bijvoorbeeld aan zaken als naam, datum en collegekaartnummer

21. Taalkunde bedrijven is ook: constant de oren open houden. Ga na welke gesproken uitdrukking (dus géén schriftelijke bronnen!) je deze week in het Nederlands tegenkomt die je nog niet kende.

Noteer van elk voorbeeld dat je hoort:

a. de vorm (let op de transcriptie);

b. de betekenis (let op de transcriptie); en

c. de spreker; plaats en datum; en de context waarin je de uitdrukking hoorde.

Vooraankondiging:  de keer hierna (7 maart) verwacht ik een eerste aanzetje tot het werkstuk.

22.  Denk dus alvast na over onderwerpen hiervoor. Houd het qua thema beperkt – uitbreiden kan altijd nog! Neem ideeën hiervoor mee naar het college van 29 februari. Werp alvast een blik op de Schrijfwijzer. En kom gerust langs om plannen en ideeën te bespreken. Een afspraak maken via de mail werkt meestal het handigst.


week 5 (7 mrt 12)

  • We hebben de nodige basisbegrippen behandeld en kunnen nu aan de slag.
  • Er was op college te weinig tijd voor opdracht 22, maar de uitnodiging blijft staan: kom vooraf praten over onderwerpen voor je werkstuk!

  • Bedenk daarbij dat dit jullie college is, want we kunnen ook op college lezen over en ingaan op onderwerpen en problemen die studenten zelf aandragen. Graag zelfs.
  • Kortom: suggesties welkom, en liefst even in mondeling overleg.
Teksten
Lezing

Analytic/isolating languages

a lecture by Alain Peyraube (CRLAO, CNRS-EHESS, Paris)

"The terms ‘analytic’ and ‘synthetic’ should be used in a relative rather than absolute sense. For example, languages like English are less inflectional, and thus more analytic than most of the other Indo-European languages. Chinese is said to be an isolating language and consequently an analytic language, i.e. a language that conveys grammatical relationships syntactically, via the use of words or free morphemes. It does not possess bound morphemes, such as inflectional prefixes, suffixes or infixes. However, it is also claimed that Archaic Chinese (11th-2nd c. BCE), and especially Late Archaic – the Classical Chinese par excellence (5th – 2nd c. BCE) – had an inflectional morphology, and not just derivational affixes. With this idea of degrees of analyticity and syntheticity in mind, some scholars have hypothesized that Classical Chinese has been moving from less analyticity to more analyticity between Archaic and Medieval Chinese (5th – 14th c. AD), and from more syntheticity to less syntheticity from Medieval to Modern Chinese (14th – 18th c. AD) and then on to Contemporary Chinese (from 18th c. on). This hypothesis will be discussed in the paper and it will be shown that this cyclic change is far from being well-founded."

Date and time: Friday, March 2nd 2012, 13:30-15:30

Venue: Leiden University, Faculty of Humanities, Matthias de Vrieshof 2, room 001

Language: English

All are welcome

Opdrachten

23.  Individuele zaken

De volgende opdracht (24) moet schriftelijk worden ingeleverd in bij aanvang van het college van 7 maart.

24.  Maak een eerste aanzetje tot het werkstuk.

Houdt dit begin thematisch beperkt; uitbreiden kan altijd nog! En zoals eerder gezegd: kom gerust langs om plannen en ideeën te bespreken, maar wacht daarmee niet tot het laatste moment. Een afspraak maken via de mail werkt meestal het handigst.

  • lever deze keer maximaal één geprint A4-tje in; minder mag dus ook
  • je mag deze eerste keer desgewenst meerdere onderwerpen voorstellen om later uit te kiezen
  • schrijf geen opzet van je plannen, maar maak direct een stukje lopende tekst dat je later ook kunt gebruiken
  • raadpleeg als FAQ de Schrijfwijzer

25.  Aanbevolen: lezing op vrijdag 2 maart

26.  Op 29 feb behandelden wij het overzicht van de Sinitische talen. Daarbij werd kort genoemd dat de taal Xiāng 湘 dezelfde naam heeft als de Xiāng-rivier, en dat hetzelfde Xiāng ook de klassieke/traditionele/formele naam is van de provincie Húnán.

27.  Lees de bijdrage van Bauer. Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de teksten en neem deze mee naar het college.

28.  In de eerste alinea van p. 77 worden vier onderdelen van de taalkunde genoemd in termen van rules. Geef gangbare Nederlandse namen voor elk van deze onderdelen.

29.  "If Spelitzian had none of these, then when two speakers of this 'language' were talking, the listener would not know what the speaker intended." Aan de andere kant: echte talen "allow the precise communication of complex messages" (p. 79). Hoe precise is die precise communication precies?

(a) Vergelijk in dit verband nog een vraag 19(b).

(b) Op de vraag "Hoe goed of slecht is taal als communicatiemiddel?" is op 29 feb in de klas genoemd: dat hangt er vanaf wat je onder goed verstaat. Bedenk dat dit antwoord enige rek in betekenissen suggereert; is dit ook relevant voor de beantwoording van de vraag?

30.  Onderscheidt het Nederlands dezelfde soorten 'wij' als het Maori? En hoe zit het met het Mandarijn?

31.  "If you hear the Spelitzian sentence for 'Give me some water,' you can be pretty sure you can use the same pattern for 'Give me some food.' " (p. 83). Ben je het hiermee eens?

32.  Over dezelfde passage: wat voor soort patterns zijn hier bedoeld?

33.  Uitsmijter - Bekijk het Youtube-fragment over The Longest Words in the English Language (een kopie in FLV-formaat staat hier).

(a) Hoe wordt hier de lengte van woorden gemeten?

(b) Op welke taalkundige manier(en) kan lengte gemeten worden?



week 6 (14 mrt 12)

Teksten
N.B.

We lezen deze week een tekst uit de reader en een tekst uit de bibliotheek: zie de details hierboven.


Opdrachten

34.  Individuele zaken

35.  Lees de tekst van Yau en neem je aantekeningen hierover mee naar het college.

Tips:

36.  De afgelopen weken heb je taalkundige eenheden zoals referent, betekenis, uitspraak en vorm leren onderscheiden en transcriberen.

Voor de aard van de eerste twee hoeven we in de parallelle wereld van het gebaar geen verschillen te verwachten, maar voor de aard van de derde en de vierde wel.

Probeer nu zelf uit de tekst op te maken wat hier bedoeld is met de transcriptie in hoofdletters.

37.  Wat is op p. 14 bedoeld met "the idiomatic way to do it"?

38.  Yau constateert een lage acceptatiegraad die voor gestandaardiseerde gebarentaal die in China in vanaf 1961 was ingevoerd. In § 6 en § 7 suggereert hij hier verschillende redenen voor.

a. Formuleer Yau's redenen in je eigen woorden.

b. Zijn er ook andere redenen te bedenken?

39.  Vergelijk de conclusie van § 7 met de titel van het boek. Hoe zou je het genre van dit boek karakteriseren?

40.  Lees de bijdrage van Cheshire over double negatives. Neem ook hierover je aantekeningen mee naar het college.

41.  Vertaal het gedicht op p. 113 in het Nederlands.

42.  Van wanneer dateert het laatste citaat op p. 113 ongeveer?

43.  Op pp. 114 begint een korte uiteenzetting over de toepasbaarheid van de formele logica op de betekenissen van taal. Cheshire's conclusie is duidelijk:"it is very rarely appropriate to think in terms of logic when looking at language use" (p. 115).

a. Leg uit op welke manier de TNT!men een voorbeeld vormen van deze taal-semantische onlogica.

b. Lees mee hoe het Genootschap Onze Taal voor de Nederlandse uitdrukking op een haar (na) "de vreemde situatie" beschrijft dat "twee woordgroepen die het tegenovergestelde betekenen, inmiddels als synoniemen worden gebruikt". Wees er op voorbereid om ook de onlogica van dit geval op college in je eigen woorden na te vertellen.

c. Noem nu zelf een voorbeeld, in een taal naar keuze.

44.  In "Double negatives are illogical" komen verschillende talen aan bod. Kun je die gegevens aanvullen met voorbeelden uit het Mandarijn?

45.  Uitsmijter - Bij de productie van Rob Marshalls film Memoirs of a geisha (2005) werd intensief samengewerkt tussen Amerikaanse, Japanse en Chinese acteurs die Engels, Japans, Mandarijn en Kantonees spraken.

In een "Geisha Bootcamp Featurette" bij de film geeft de Supervising Dialect Coach enkele indrukken over de manier waarop taalproblemen in dit project werden aangepakt.

a.  Schrijf op welke specifieke en welke algemene beweringen er over taal worden gedaan in dit fragment (8':06" - 9':18" van de Featurette).

b.  Voorzie elk van deze beweringen van je eigen commentaar.



week 7 (21 mrt 12)

Teksten
 
  • "Green ideas" (= hoofdstuk 11) uit Marina Yaguello, Language through the looking glass: Exploring Language and linguistics, Oxford: Oxford University Press, 1998, pp. 113-129.
  • in de herhaling: Schrijfwijzer (ook vooraan in de syllabus)

 

 

Tip

Over de nieuwe tekst "Green Ideas" krijg je geen aparte vragen en opdrachten, zodat je meer tijd hebt om dit hoofdstuk te bestuderen.

De tekst is kort, maar niet altijd even gemakkelijk om te lezen. Neem deze tijd er dus voor!

Opdrachten

46.  Individuele zaken

47.  Overgebleven van de vorige keer: opdrachten 43 (b) en (c); 44 en 45.

48.  Lees het hoofdstuk en neem je aantekeningen hierover mee naar de klas.

49.  Verklaar de titel van het boek:

50.  Eerste klassikale bespreking op basis van de werkstukplannen:

51. 

Iedereen heeft al eerder individueel commentaar gekregen over zijn/haar aanzetje tot het werkstuk.  

  • Werk met regelmaat verder aan de tekst. Kom langs of maak een afspraak als je hierover advies nodig hebt.
  • Je kunt voorlopige teksten doorlopend in mijn postvak kwijt (maar leg nieuw werk niet in de retour-map!)
 

Vooraankondiging: op woensdag 4 april wordt van elke deelnemer een korte presentatie verwacht over het onderwerp van het werkstuk. Deze presentatie wordt ook beoordeeld als deelopdracht ("referaat").

52.  Geef oplossingen voor het Amoy-raadsel en voor het barbecuesaus-raadsel.


BLOK 4

week 1 (4 apr 12)


geen college vanwege ziekte docent


Opdrachten

53. 

Iedereen heeft ondertussen een of meerdere keren commentaar gekregen op de werkstuk-vorderingen.

 

Op woensdag 4 april geeft elke deelnemer een korte presentatie over het onderwerp van het werkstuk. Deze presentatie wordt ook beoordeeld als deelopdracht ("referaat").

 

Aandachtspunten:

  • geef in de presentatie minimaal een onderzoeksvraag en een werkwijze (methodologie)
  • houd er rekening mee dat per presentatie maximaal vijf minuten beschikbaar zijn; oefen en klok dit van tevoren!
  • je moet een geprinte handout aan elk van de deelnemers uitreiken: breng 15 stuks mee
  • powerpoints mogen wel, maar alleen na overleg; gezien de beperkte tijd is het schoolbord handiger
  • presenteer in de handout in ieder geval twee voorbeelden, met bronvermelding; en liefst geglost, d.w.z. in de bekende drie-regelige vorm
  • ga steeds uit van een verstandig maar niet-sinologisch publiek: je collega-student geschiedenis moet het ook kunnen begrijpen!

54.  Overgebleven van vorige week: opdracht 52.


handige hulpjes

 software  schrijfwijzer  talen van de wereld
 terminologie  Colorado Style Guide  taalkundige transcriptie
     e-ANS

laatste wijziging 3 april 2012
home