overgenomen uit: Onze taal (http://www.onzetaal.nl/advies/ophaar.php) op 28 feb 07

 

Op een haar (na)

[?] Als iemand net niet geraakt wordt door bijvoorbeeld een kogel, zeg je dan 'De kogel miste hem op een haar na' of 'De kogel raakte hem op een haar na'?

[!] 'De kogel raakte hem op een haar na' is het best: op een haar na betekent volgens Van Dale (2005) 'bijna, net niet', en past dus goed bij raken. 'Op een haar na missen' zou betekenen: 'bijna missen, dus net raken'.

'De kogel raakte hem op een haar na' betekent overigens hetzelfde als 'De kogel miste hem op een haar', dus zonder na. Op een haar betekent van oorsprong namelijk precies het tegenovergestelde van op een haar na: 'maar net, op het nippertje'.

Waarom komen we 'op een haar na missen' vaker tegen dan het logisch juiste 'op een haar missen'? Dat komt doordat we op een haar steeds minder gebruiken; we plakken na er altijd aan vast. Nu zitten we met de vreemde situatie dat twee woordgroepen die het tegenovergestelde betekenen, inmiddels als synoniemen worden gebruikt. En volgens ons is dat in de meeste gevallen niet erg bezwaarlijk: er zal zelden verwarring ontstaan over wat iemand met de zin bedoeld heeft.