Opdrachten

Schriftelijk voorbereiden! Raadpleeg de huisregels

1.  Noteer met welke Chinese talen je persoonlijk contact hebt, of hebt gehad.

   Vermeld daarbij:

a.  actief contact? en/of passief contact?

b.  schriftelijk contact? en/of mondeling contact?

– als je niet twijfelt over dit laatste verschil, check dan deze video

c.  en/of andere relevante factoren?

 

2.  Hoe zou je dat eigenlijk omschrijven / bepalen / definiëren: een Chinese taal?

Heeft zo'n definitie ook praktische nut?

Zo ja: welk nut? – en zo nee: waarom niet?

 

3.   Lees eerst deze aflevering van de Volkskrant-column "WiBrA"

waarin Jarl van der Ploeg vertelt over een ervaring met Nederlandse scheldwoorden.

a.  Heb je in jouw Mandarijnse (en/of Japanse, Koreanse, enz.) taalonderwijs tot nu toe scheldwoorden geleerd?

Zo ja: op welke manier? – en zo nee: waarom niet?

b.  Formuleer zelf een didactische bewering over scheldwoorden.

Je hoeft niet achter deze bewering te staan, maar het mag wel. Waar het hier om gaat is dat je de bewering een didactische bewering moet maken.

c.  Is / wordt er in Leiden taalkundig onderzoek naar scheldwoorden gedaan?

Zo ja: geef een (of meerdere) voorbeeld(en) – en zo nee: kun je bedenken waarom niet?

d.  Formuleer nu ook een taalkundige bewering over scheldwoorden.

Je hoeft niet achter deze bewering te staan, maar het mag wel. Het gaat er hier om dat je de bewering taalkundig van aard maakt.

e.  In de tekst van de column is 'hondelul' getranscribeerd tussen aanhalingstekens, maar shit met cursieve letters.

Kun je bedenken waarom?

Zo ja: breng het verschil tussen 'aangehaalde' en cursieve tekst onder woorden – en zo nee: hoe zou het anders kunnen of moeten?

f.  Zoals je bovenaan de colum kunt zien, vervangt Jarl van der Ploeg hier een van de vaste columnisten, Sylvia Witteman.

Van haar eigen hand verscheen in deze column onlangs de aflevering "Een nacht".

• Kun je uit Wittemans tekst opmaken of zij het eens zou zijn met Van der Ploegs bewering "dat scheldwoorden [...] essentieel zijn bij het leren van een nieuwe taal"?
• En ben je het daar zelf mee eens?

 

 

Tekst

Yuen Ren Chao, "Ambiguity in Chinese".

In: Anwar S. Dil, Aspects of Chinese sociolinguistics: Essays by Yuen Ren Chao, Stanford: Stanford University Press, 1976, pp. 293-308.

Oorspronkelijk verschenen in Søren Egerod en Else Glahn, red., Studia serica Bernhard Karlgren dedicata, København: Ejnar Munksgaard, 1959, pp. 1-13.

Zie voor deze tekst de PDF-link in Brightspace.

Achtergrond

Jeroen Wiedenhof, "Praten met platen".

Over het pionierswerk van Yuen Ren Chao.

In: Vol van karakter: Chinees in Leiden.

Leiden: Stichting Taalmuseum, 2017, pp. 19-21.

Bijwerkwerk

4.  Individueel: voor Levi, Marissa, Petra en Simon:

Neem de aantekeningen van onze eerste sessie (11 sep) over van een klasgenoot, en bestudeer deze.

Lever vervolgens de twee items hieronder (4a & 4b) schriftelijk in.

Stuur je antwoorden als PDF in een bijlage bij een mailbericht aan

Gebruik de volgende bestandsnaam: <tkv-week01-Jouw_familienaam.pdf>

Deadline: vrijdag 15 september 2023, 13u00

Format-eisen

Voor al het in te leveren werk geldt:

• Uitsluitend in PDF-formaat
• Verzorg je tekst; denk bijvoorbeeld aan zaken als naam, datum en collegekaartnummer
• Noem niet alleen de antwoorden, maar zet ook de vragen erboven
• Dubbele regelafstand gebruiken – behalve aan het eind van deze cursus, bij de definitieve versie van je werkstuk
• Ingeleverd werk krijg je retour voorzien van mijn aantekeningen
• Deze lijst van redactionele wijzigingstekens kan helpen bij het lezen van mijn opmerkingen
• Je kunt altijd een afspraak maken om e.e.a. na te bespreken

4a.  Schrijf uit welke Sinitische talen we onderscheiden.

Geef per taal de naam in Pinyin-transcriptie en Chinese karakters; en noteer het verspreidingsgebied.

4b.  De talen die in China worden gesproken tot verschillende taalfamilies.

Ga na welke taalfamilies nog meer in China zijn vertegenwoordigd, en noem van elk van deze taalfamilies steeds twee talen die ertoe behoren: één in China en één buiten China.

Extra naslag-tips:

• Check het overzicht van Chinese talen in § 1.1 in Grammatica van het Mandarijn

  Van dit werk is de Engelse editie (A grammar of Mandarin, 2015) ook als e-editie te raadplegen: zie de UB-catalogus.

• Check in de Handige hulpjes hieronder de link naar "Talen van de wereld".

Opdrachten

Schriftelijk voorbereiden: zie de huisregels

5.  Lees Yuen Ren Chao's artikel "Ambiguity in Chinese"; zie de PDF-link in Brightspace.

Noteer waar je vragen of problemen in de tekst tegenkomt.

Neem je aantekeningen mee naar de klas:

op college gaan we pagina voor pagina door de tekst om deze punten te behandelen.

Bij de leesteksten van deze cursus:

– Als verplichte leesstof voor dit college zullen we géén gebruik maken van heel lange teksten.

Daar staat tegenover dat je de teksten met volle aandacht moet lezen, en vooral: overdenken!

Gezien het inleidende karakter van de cursus: let daarbij vooral op de gebruikte termen en begrippen.

– Maak voor de opdrachten in deze cursus gebruik van de handboeken in de Azië-bibliotheek.

Als je daar de weg niet kunt vinden: meld mij dit dan even.

– Schaf een exemplaar aan, en/of check in de UB de electronische beschikbaarheid van:

P. H. Matthews, The Concise Oxford Dictionary of Linguistics.

Oxford: Oxford University Press, 2007 & latere edities.

6.  Zoek via internet (bibliotheekcatalogi, zoekmachines) antwoord op de volgende vragen:

a. Wanneer leefde Yuen Ren Chao?

b. Hoe luidt zijn Chinese naam?

c. Wat is de titel van zijn chef-d'oeuvre?

d. Wanneer verscheen dat werk? Hoe oud was Chao dus toen dat boek verscheen?

7.  Verzamel of bedenk zelf gevallen van (a) synonymie; (b) homonymie; (c) polysemie.

Schrijf steeds apart de vorm en de betekenis op. Let daarbij op de transcriptie.

Zoek twee gevallen per taal voor het Nederlands, voor het Mandarijn en een derde taal naar keuze.

Als je de gevallen niet bedenkt maar verzamelt: schrijf de hele zin zo precies mogelijk op; schrijf datum, plaats en context erbij.

8.  Hoe heet het transcriptiesysteem dat Chao in dit artikel gebruikt? Waarom gebruikt hij niet gewoon Pinyin?

9.  Zijn de volgende paren van uitdrukkingen voorbeelden van

a.  een 'Z-relatie', dat wil zeggen wat Chao hier een skewed relationship noemt?

b.  homonymie?

c.  polysemie?

d.  of: geen van deze drie gevallen?

• stroom 'stromend water' en stroom 'stromende elektronen'
• witbrood en wit brood
• een gezellig eettentje en een gezellig etentje
• sectie en sexy
• diep bukken en het leenwoord debuggen, uitgesproken met een [k] in plaats van de Engelse [g]
• yí ge rén 'één persoon' en yí ge rén 'in z'n eentje'
• yí ge rén 'één persoon' en yi ge rén 'een persoon'
• Tā géi wǒ mái bēr xiǎoshuōr. en Tā mái bēr xiǎoshuōr géi wǒ.
• brood op de plank in de letterlijke betekenis 'brood dat op een plank ligt' en brood op de plank in de overdrachtelijke zin van 'geld om van te leven'
• Wie heeft wát gedaan? (met klemtoon op wat) en Wie heeft wat gedaan? zonder deze klemtoon

 

Uitsmijter

Chinees en/of Koreaans?

Noord-Koreaanse leiders leggen zo zelden buitenlandse bezoeken af dat de reis naar Vladivostok die Kim Jong-un momenteel maakt ruime aandacht krijgt in het nieuws.

Ook zijn vervoersmiddel spreekt tot de verbeelding: Kim reist per speciale trein. Het belang van Limburg was een van de vele kranten met een aparte feature over deze trein.

10.  Wij zoomen op onze beurt even in op de naam van de trein.

Lees eerst het krantenartikel en beantwoord dan de volgende vragen:

a.  Hoe heet de trein?

b.  Wat betekent de naam van de trein?

c.  Kun je de naam van de trein ook in het Mandarijn vertalen?

d.  Terug naar vraag 10a: tot welke taal behoort deze naam eigenlijk?

Teksten

• Transcriptiewijzer

• § 2 "Spraakklanken en filologie" en § 3 "Vorm en betekenis"

Uit: Jeroen Wiedenhof, Taal in wording.

• Berthold van Maris, "Waarom zeggen Chinezen een l in plaats van een r?".

  NRC Handelsblad, 19 september 2016, p. W18.

• 

  Mark Retera, "Dinsdag 21 september".

  Uit: Dirkjan Scheurkalender 2021.

 

Naslag / bij de vorige sessie

Op college is al even verwezen naar Grammatica van het Mandarijn.

Die verwijzingen was naar de hoofdstukken; hier nog even die paragrafen voor wie dit wil nalezen:

• over het geval wit brood tegenover witbrood:

zie de bespreking in § 3.5

• over de (misschien) onverwachte tonen in Tā géi wǒ mái bēr xiǎoshuōr. en Tā mái bēr xiǎoshuōr géi wǒ:

deze (volstrekt regelmatige) tonen staan uitgelegd in § 2.2.4; zie met name figuur 2.8.

Voor wie niet kan beschikken over de Nederlandse tekst:

de Engelstalige versie is online beschikbaar via de Universiteitsbibliotheek, en de hoofdstuk- en paragraafindeling is daar identiek.

 

Opdrachten

Waar hieronder wordt gevraagd om iets "kort" te formuleren betekent dat: liefst in een enkele zin.

11.  Individueel

a.  voor Celine, Peiwen en Rik:

Neem de aantekeningen van onze eerste sessie (11 sep) over van een klasgenoot, en bestudeer deze.

Lever vervolgens de items 6 t/m 9 schriftelijk in; denk aan de format-eisen.

Stuur je antwoorden als PDF in een bijlage bij een mailbericht aan .

Gebruik de volgende bestandsnaam: <tkv-week02-Jouw_familienaam.pdf>

Deadline: vrijdag 22 september 2023, 13u00

b.  voor Levi en Timo:

Jullie namen staan op de inschrijvingslijst van deze cursus, maar ik heb jullie nog niet op college gezien.

Zonder tegenbericht () ga ik ervan uit dat jullie het college dit semester niet volgen.

Neem bij twijfel even contact op met de studieadviseur.

12.  Overgebleven van de vorige keer: Uitsmijter.

13.  Lees uit "Taal in wording" de twee opgegeven paragrafen, op pp. 24 tot en met 26.

Ga daarbij ook na of je alle details van Figuur 1 begrijpt.

14.  In week 2 maakten we kennis met synonymie, homonymie, polysemie en Z-relatie.

Schrijf korte definities uit van elk van de vier termen in je eigen woorden, en maak daarbij gebruik van de termen in Figuur 1.

15.  Lees eerst de Transcriptiewijzer. Maak dan van de in § 4 ("Oefeningen") de zinnen 1 tot en met 10.

Op college zal je gevraagd worden deze zinnen op het bord voor te doen.

16.  Lees "Waarom zeggen Chinezen een l in plaats van een r?".

Noteer eventuele vragen over de tekst en neem deze mee naar college.

17.  Formuleer kort het l/r-probleem dat in dit artikel wordt besproken met behulp van taalkundige basisbegrippen die tot nu toe zijn behandeld.

18.  Noteer alle hier genoemde voorbeelden van op z'n Wenzhounees uitgesproken Nederlandse woorden.

Kun je in je eigen uitspraak van het Nederlands verschillen aanwijzen voor de realisatie van de /r/ in deze voorbeelden?

19.  Het artikel noemt "in het Nederlandse taalgebied ongeveer 15 verschillende manieren om een r uit te spreken".

Het gaat hier dus om regionale verschillen.

Wat voor type verschillen kan verder een rol spelen bij variatie in de uitspraak van de /r/?

Noem er minstens twee, met voorbeelden.

20.  Gegevens over de uitspraak van de Nederlandse /r/ zijn te vinden in het proefschrift van Dick Smakman (Leiden, LUCL):

Standard Dutch in the Netherlands: a sociolinguistic and phonetic description

Dissertatie Radboud Universiteit, Nijmegen. Utrecht: LOT, 2006.

Klik op de PDF van hoofdstuk 11 "Perceptual description" en bekijk tabel 11.5 op p. 237.

Op hoeveel manieren kun je volgens deze bron de /r/ uitspreken in het Nederlands?

21.  Het artikel besluit met "Ik hoor hooguit dat ze het wat vreemd intoneert".

a.  Formuleer kort wat het verschil is tussen toon en intonatie.

b.  Kun je hiermee ook Bertholds ervaring dat "Ik hoor hooguit dat ze het wat vreemd intoneert" verklaren?

22.  Over punning gesproken: bestudeer Mark Retera's cartoon over Prinsjesdag.

Een grap uitleggen is nooit leuk, maar we gaan toch een poging wagen.

(Een voordeel bij deze taalkundige oefening kan zijn dat je de grap zelf niet leuk hoeft te vinden.)

a.  Formuleer kort, met behulp van de terminologie van sessie 2 & 3, op welk soort Nederlandse spraakverwarring de grap is gebaseerd.

b.  Bestaat er in het Mandarijn een vergelijkbaar soort spraakverwarring – dat wil zeggen: met vergelijkbare klinkers?

Ter info

bij opdracht 19:

Koen Sebregts

The Sociophonetics and phonology of Dutch r

Dissertatie Universiteit Utrecht. Utrecht: LOT, 2015.

Web: LOT Publications

 

 

 

 

 

 

 

...maar wel:

• De eerste inleveropdracht van deze cursus (deadline 4 oktober)

• Individueel bijwerkwerk (deadline 29 september)

• Collectief waarnemingswerk

  
  

Foto: kattebelletje   

 

Opdrachten

Eerste inleveropdracht

Kijk eerst de transcriptieoefeningen van week 3 nog eens na.

Lees ook de format-eisen hierboven.

Maak vervolgens de tien zinnen onder het kopje "Oefeningen (2)" op de volgende webpagina:

Transcriptieoefeningen

Stuur deze zinnen als PDF in een bijlage bij een mailbericht aan

Gebruik de volgende bestandsnaam: <tk2var-opd1-Jouw_familienaam.pdf>

Deadline: wo 4 okt 23

23. Individueel

voor Marissa en Peiwen:

Neem de aantekeningen van onze derde sessie (25 sep) over van een klasgenoot, en bestudeer deze.

Lever vervolgens de items 14 t/m 22 schriftelijk in; denk aan de format-eisen.

Stuur je antwoorden als PDF in een bijlage bij een mailbericht aan .

Gebruik de volgende bestandsnaam: <tkv-week03-Jouw_familienaam.pdf>

Deadline: vrijdag 29 september 2023, 13u00

 

24.  Op college is al even het belang genoemd van de waarneming als fundament van de wetenschap.

Neem daarom in deze extra week de gelegenheid om te oefenen met actief luisteren.

En als je interessant taalgebruik hoort, maak daar dan alvast een aantekening van.

Ook hebben we al even de relevantie besproken van diezelfde waarnemingsvaardigheden voor het werkstuk van deze cursus.

Hulp bij het schrijven van een taalkundig werkstuk kun je vinden in de Schrijfwijzer.

Als je tijd hebt: bekijk deze gids nu alvast. Deze tekst komt sowieso op ons leesmenu.

 

 

 

Teksten

• Gustaaf Schlegel, "On the extended use of 'The Peking system of ortography' for the Chinese language".

  T'oung Pao, Vol. 6, No. 5 (1895), pp. 499-508.

  Let op: deze tekst zelf in de UB downloaden!

• Schrijfwijzer

Leeshulp

Algemeen  Het artikel bestaat uit een herdruk van een tekst van William Frederick Mayers, voorzien van een gloedvolle inleiding van Schlegel.

pagina 499  Met "the Imperial Dictionary of K'ang-hi" wordt de 康熙字典 Kāngxī zìdiǎn bedoeld

p. 499  "Since Peking has been opened": dit slaat op de periode vanaf 1860, na de tweede Opium-Oorlog (1856-1860).

p. 502  In bronnen uit deze tijd wordt een citaat van meerdere alinea's vaak afgedrukt (zoals hier) door

te beginnen met een aanhalingsteken-openen (hier dus op p. 502), en dit teken te herhalen aan het begin van elke volgende alinea; alleen aan het eind van de laatste alinea van het citaat een aanhalingsteken-sluiten te noteren (hier op p. 507).

p. 503  De hier genoemde Sir William Jones geldt als een pionier in de taalkunde:

"voornamelijk beroemd geworden door zijn uitspraak dat het Sanskriet verwant is aan het Grieks en Latijn"

–we lazen hier al eerder over in "Taal in wording" (pp. 24-25).

p. 505  "Mr. Oliphant" was de diplomaat Laurence Oliphant.

p. 506 & passim  Het Engelse "shew" wordt tegenwoordig als <show> gespeld.

 

Opdrachten

25.  Backlog:

De nog openstaande opdrachten zijn 16 t/m 22.

26.  Nu we aantal basisbegrippen hebben leren kennen, is het tijd voor een concrete stap in het kader van het werkstuk.

a.  Lees de Schrijfwijzer.

Neem je vragen en of opmerkingen mee.

b.  Noteer minstens twee voorbeelden van taalgebruik in een Chinese taal naar keuze.

Check in dit verband ook opdracht 24.

Noteer dus iets uit levend spraakgebruik: bijvoorbeeld iets opvallends uit een opgevangen gesprek;

of anders (maar dit is tweede keus) iets dat je gelezen hebt.

Documenteer je voorbeelden in transcriptie: vorm plus betekenis.

De bedoeling is om klassikaal te bespreken of en hoe je voorbeelden als aanleiding kunnen dienen voor een werkstuk.

Achteraf wijzigen mag! Het gaat nu alleen om het bespreken van opties, vanuit je eigen waarneming.

 Het is dus niet de bedoeling om onderwerpen te verzinnen. Het gaat alleen om voorbeelden: hoe concreter hoe beter.

c.  Noteer bij elk voorbeeld een onderzoeksvraag.

27.  Lees de bijdrage van Gustaaf Schlegel:

• Het stuk komt uit een ander tijdperk, dus raadpleeg voordat je begint de Leeshulp hierboven.

• Ga zelf na wie Schlegel was en welke rol hij heeft gespeeld in de Chinese taalkunde.

Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de tekst en neem deze mee naar het college.

Zoals besproken: we behandelen jullie eigen vragen & opmerkingen als eerste, en pas dan mijn opdrachten hieronder.

28.  Valt je iets op aan de titel van Schlegels artikel?

29.  Op p. 499 wordt de Pekinese uitspraak genoemd van de titel van het besproken woordenboek.

Hoe luidt deze in Pinyin, en kun je deze uitspraak ook zelf terugvinden (in een bron naar eigen keuze)?

30.  De tekst begint met een verhandeling over transcription (ook: transscription, p. 501)

Deze term suggereert het 'omschrijven' van het ene medium in het andere.

Wat wordt er in deze tekst precies mee bedoeld? Met andere woorden: wat wordt hier eigenlijk in wat getranscribeerd?

– Baseer je argumenten op passages uit de tekst!

31.  Op p. 503-504 is sprake van "The ancient establishment of the court at Nanking" en "the removal of the capital to Peking".

Check om welke tijdsdiepte (jaren, decennia, eeuwen) het hier gaat.

Met andere woorden: zoek de twee jaartallen op.

32.  Op p. 505 ("the most modern changes in pronunciation") en 506 ("softened", sibilated") is sprake van een regelmatig soort klankverandering.

a.  Kun je ook nagaan wat de taalkundige naam van dit verschijnsel is?

b.  Het verschijnsel komt ook elders in de wereld veel voor. Kun je voorbeelden dicht bij huis noemen?

33.  Kun je nagaan hoe "needless" de "gulf" op p. 506 is?

34.  Voor de naam van de stad Hongkong wordt op p. 507 een Pekinese uitspraak genoteerd.

Hoe luidt die uitspraak in Pinyin, en kun je deze uitspraak ook zelf terugvinden (in een bron naar eigen keuze)?

35.  Afgezien van de Nanking-Peking-controverse:

welke taalkundige kritiek zou je kunnen hebben op Schlegels eigen normen voor transcriptie in dit artikel?

Teksten

• Schrijfwijzer

• Winnifried Bauer, "Some languages have no grammar".

  In: Laurie Bauer en Peter Trudgill (red.), Language myths.

  London: Penguin, 1998, pp. 77-84.

 

Opdrachten

36.  Over de eerste inleveropdracht:

Je krijgt deze opdracht per email voor het weekend nagekeken van mij terug.

Check verbeteringen, ga na of je ze snapt, en neem eventuele vragen mee naar college.

37.  Over onderdeel a van opdracht 26.

Er waren in de vorige sessie weinig vragen over de Schrijfwijzer.

Vandaag een herkansing voor wie te weinig tijd had: check nog een keer of je vragen hebt over de Schrijfwijzer, dit keer vooral met het oog op je eigen werkstuk-plannen.

Vooraankondiging

Op maandag 23 oktober (week 7) volgt als inleveropdracht een eerste aanzetje tot het werkstuk.

Je kunt desgewenst even langskomen om vragen hierover te bespreken: maak in dat geval tijdig een afspraak.

 

38.  Over onderdeel b van opdracht 26.

We bespraken het belang van eigen waarnemingen. Het gaat vooral om het noteren van iets opvallends uit levend, alledaags, spontaan spraakgebruik.

Blijf luisteren, online of in het echt, en neem je eigen voorbeelden mee naar de klas.

Iedereen moet minstens twee voorbeelden verzamelen van taalgebruik in een Chinese taal naar keuze.

Zoals besproken: als je geen Chinese talen spreekt: werk samen!

Kijk bijvoorbeeld samen met klasgenoten, of met een Chinese modertaalspreker, naar spraakgebruik in online filmpjes.

 

Vorige week kwamen al enkele voorbeelden aan bod. We kwamen toen direct wat verwarring tegen: tussen waarneming en analyse. Daarom hier wat extra tips.

Timmy noemde mooie voorbeelden naar aanleiding van de viering van Zhōngqiū Jié 中秋節, letterlijk het 'Midden-Herfst-Feest', op de vijftiende dag van de achtste maan-maand.

Het ging daarbij om de namen voor 'eend' in het Kantonees —vanuit de taalkunde gezien sowieso bijzondere namen, zoals we al even zagen.

In het filmpje "Cantonese slang" (Youtube, 10 okt 23) gaat over een Chinees spreekwoord.

Sino-Japanse leeshulp:

• het spreekwoord wordt hier geschreven in vereenvoudigde karakters: 鸡同鸭讲
• in traditionele karakters heb je twee varianten: 雞同鴨講 en 鷄同鴨講
• de Japanse karakters hiervoor zijn: 鶏同鴨講

a.  De Kantonese uitdrukking voor 'eend' is in het filmpje twee keer te horen: een keer langzaam en een keer snel.

Check of deze uitspraken allebei hetzelfde klinken, en noteer nu zelf de Kantonese uitspraak – of uitspraken – voor 'eend'.

b.  Kom wat je hoort overeen met (een van) de twee verschillende uitspraken die Timmy had gerapporteerd?

c.  Voor dit spreekwoord zijn de vragen a en b lastiger te beantwoorden zijn dan in andere contexten.

Welke reden kun je hiervoor aanwijzen?

 

Een ander voorbeeld: stel dat je als je waarneming zou noteren

Bij deze Mandarijnse spreker hoor je steeds een z waar je een zh zou verwachten.

dan wek je, met dat "steeds", de verwachting dat je een patroon hebt ontdekt.

Zo suggereer je meteen al een analyse, dus het is geen zuivere waarneming. Taalkundig schiet je er ook weinig mee op.

We weten bijvoorbeeld niet hoe consequent het verschijnsel voorkomt, en of er misschien omstandigheden zijn waaronder het vaker of minder vaak optreedt.

Zulke conclusies kun je pas trekken uit het eigenlijke onderzoek.

Een analyse is een systematische gevolgtrekking uit waarneembare feiten.	dat komt later wel!
Een waarneming documenteert een concrete gebeurtenis.	in dit stadium zijn we nu

 

Een voorbeeld uit het Nederlands. Een taalkundige waarneming kan bijvoorbeeld zijn:

In het NOS Journaal sprak de nieuwslezeres aan het begin van de zin Ze schrijven in de brief dat ze hun werk niet kunnen doen... de eerste keer ze uit als [zə], en de tweede keer als [sə].

Let op de verleden tijd ("sprak ... uit"), die duidelijk maakt dat we verslag doen van taalgebruik dat daadwerkelijk gebeurd is.

Bij het noteren van zo'n waarneming is het handig om direct wat details toe te voegen uit de context (wie? wanneer? waar?). Bijvoorbeeld:

• Spreker: Malou Petter, geboren te Woubrugge op 2 juli 1990.
• Aflevering van het NOS Journaal: 13 okt 21 om 7u00, Seizoen 201 aflevering 203.
• De zin is daar te horen vanaf 0m33s.

 

39.  Over onderdeel c van opdracht 26: hier was in de vorige sessie nog weinig tijd voor, dus we pakken de draad weer op.

Zie over het formuleren van een onderzoeksvraag ook de Schrijfwijzer.

Let hierbij vooral op het risico's van verzwegen aannames.

Een verzwegen aanname is het zonder meer veronderstellen dat iets klopt, of dat iets duidelijk is. Als ik bijvoorbeeld vraag: Waarom zijn mieren zwart? dan schuilt daarin als verzwegen aanname dat mieren zwart zijn.

Als een aanname verzwegen is, ligt het niet meer voor de hand om te checken of deze eigenlijk wel klopt.

Juist voor een onderzoeksvraag zijn verzwegen aannames riskant. Als ze niet kloppen, staat een onderzoeksresultaat op losse schroeven.

Kortom, voldoende reden om ze goed te leren herkennen.

Vraag:  Kun je bijvoorbeeld in de bewering van hierboven, "Bij deze Mandarijnse spreker hoor je steeds een z waar je een zh zou verwachten.", een verzwegen aanname aanwijzen?

N.B. Het gaat hier dus niet om het gebruikt van "steeds", dat we in #38 al onder de loep hadden genomen.

40.  Lees de bijdrage van Bauer.

Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de tekst en neem deze mee naar het college.

41.  In de eerste alinea van p. 77 worden vier onderdelen van de taalkunde genoemd in termen van rules.

Geef gangbare Nederlandse namen voor elk van deze onderdelen.

42.  "If Spelitzian had none of these, then when two speakers of this 'language' were talking, the listener would not know what the speaker intended." (p. 79).

Aan de andere kant: echte talen "allow the precise communication of complex messages" (p. 79).

Hoe precise is die precise communication precies?

43.  Onderscheidt het Nederlands dezelfde soorten 'wij' als het Maori?

En hoe zit het met het Mandarijn?

44.  "If you hear the Spelitzian sentence for 'Give me some water,' you can be pretty sure you can use the same pattern for 'Give me some food.' " (p. 83).

Klopt deze uitspraak?

Zo ja: maak aannemelijk waarom.

Zo nee: maak aannemelijk waarom niet.

 

Uitsmijter

Nogmaals: 鸡同鸭讲 ~ 雞同鴨講 ~ 鷄同鴨講 ~ 鶏同鴨講

45.  Lees Peter de Wits Sigmund-strip van afgelopen maandag.

Noteer hoe je de dubbelzinnigheid van de clou zou kunnen oplossen met je hulpmiddelen van taalkundige transcriptie.

 

Bron: Peter de Wit, "Sigmund", De Volkskrant, 10 okt 23, p. V13.

 

 

 

 

Tekst

Jenny Cheshire, "Double negatives are illogical".

In: Bauer & Trudgill 1998, pp. 113-122.

Achtergronden

 

• IPA-symbolen intypen

Voorbeeld van een handige online tool:

IPA TypIt

 

• Dubbele ontkenning

De praktijk betrapt:

Razia Iqbal, "The war that changed the world: India"

BBC Documentary Archive, 8 Nov 14

Rond 09m55s begint de zin It would be foolish of us to....

 

Opdrachten

Tweede inleveropdracht

Lever opdracht 46 hieronder schriftelijk in.

Stuur deze opdracht als PDF in een bijlage bij een mailbericht aan

Gebruik de volgende bestandsnaam: <tkv-opd2-Familienaam.pdf>

Deadline: ma 23 okt 23 om 9u00

46.  Het wordt tijd om een aanzet tot je werkstuk in te leveren.

Raadpleeg als FAQ de Schrijfwijzer, en daarnaast je aantekeningen bij de colleges van het eerste blok.

Documenteer twee zelf waargenomen voorbeelden van taalgebruik dat je opviel:

een woord, woordgroep zinsdeel, of zin, uit (of, zoals Boris voorstelde: vanuit) een Chinese taal naar keuze.

Maximale lengte: 1 pagina per geval. Zie de format-eisen hierboven!

a.  Geef voor beide gevallen niet alleen een vorm, maar ook de betekenis; let in beide gevallen op je transcriptie.

b.  Noteer ook wat context voor beide waarnemingen, zoals geïllustreerd bij de nieuwslezeres hierboven, maar dan aangepast aan jouw gevallen.

c.  Beschrijf ook kort, maar wel in lopende zinnen, waarom dit taalgebruik je opviel.

Maak daarbij gebruik van de individuele en algemene tips en aanwijzingen die je in sessie 6 voorbij zag komen.

d.  Formuleer bij elk voorbeeld een duidelijke onderzoeksvraag, of desgewenst meerdere onderzoeksvragen.

47.  Vooruitblik: De collegevrije week komt eraan. Maak daarvan goed gebruik voor de planning van je werkstuk.

En zoals al genoemd: kom gerust langs om plannen en ideeën te bespreken, maar wacht daarmee niet tot het laatste moment.

Zorg dat je binnen de collegeperiode minimaal twee voorlopige versies van je werkstuk inlevert.

Hoe meer voorlopige versies je inlevert, des te meer commentaar dat oplevert. Je hoeft dus niet te wachten op de volgende inleveropdracht!

Tussendoor inleveren kan per email: uitsluitend als PDF-bestand.

Verder over je tekst-in-wording: probeer het beschrijven van plannen over je werkstuk te vermijden.

Het is veel efficiënter om direct stukjes lopende tekst te schrijven die je later kunt inpassen in je verhaal.

Maak je dus nog even geen zorgen over een logische lijn: die kun je ook aan het eind aanbrengen.

48.  Overgebleven van vorige week: opdracht 44.

49.  Lees de bijdrage van Cheshire.

Neem ook hierover je aantekeningen mee naar het college.

50.  Vertaal het gedicht op p. 113 in het Nederlands.

51.  Van wanneer dateert het laatste citaat op p. 113 ongeveer?

52.  Op pp. 114 begint een korte uiteenzetting over de toepasbaarheid van de formele logica op de betekenissen van taal.

Cheshire's conclusie is duidelijk: "it is very rarely appropriate to think in terms of logic when looking at language use" (p. 115).

a.  Leg uit op welke manier de hierboven al even genoemde TNT!men een voorbeeld vormen van deze taal-semantische onlogica.

b.  Lees mee hoe het Genootschap Onze Taal voor de Nederlandse uitdrukking op een haar (na) "de vreemde situatie" beschrijft dat "twee woordgroepen die het tegenovergestelde betekenen, inmiddels als synoniemen worden gebruikt".

Wees er op voorbereid om ook de onlogica van dit geval op college in je eigen woorden na te vertellen.

c.  Noem nu zelf een voorbeeld, in een taal naar keuze.

53.  In "Double negatives are illogical" komen verschillende talen aan bod.

Kun je die gegevens aanvullen met voorbeelden uit het Mandarijn?

Luister ook naar het Engelse praktijkvoorbeeld in "The war that changed the world":

rond 09m55s, waar de zin (haperend) begint met It would be foolish of us to....

Uitsmijter

Memoirs of a geisha

54.  Bij de productie van Rob Marshalls film Memoirs of a geisha (2005) werd intensief samengewerkt tussen Amerikaanse, Japanse en Chinese acteurs die Engels, Japans, Mandarijn en Kantonees spraken. In een "Geisha Bootcamp Featurette" bij de film geeft de Supervising Dialect Coach enkele indrukken over de manier waarop taalproblemen in dit project werden aangepakt. a.  Schrijf op welke specifieke en welke algemene beweringen er over taal en talen worden gedaan in dit fragment (8':06" - 9':18" van de Featurette). b.  Voorzie elk van deze beweringen van je eigen commentaar.

 

Teksten

Paul Brendan Tjon Sie Fat, "Kejia".

In: Eithne B. Carlin en Jacques Arends, red., Atlas of the Languages of Suriname.

Leiden: KITLV Press, 2002, pp. 232-248.

 

Jeroen Wiedenhof, Grammatica van het Mandarijn

• pp. 16-17: over traditionele en moderne tooncategorieën

• p. 83, inclusief figuur 4.2: over Chinees-Nederlandse familienamen

  Amsterdam: Bulaaq, 2004, vijfde druk 2015.

  Ook op plank handboeken in de Azië-bibliotheek

 

Banyan, "Let not a billion tongues bloom".

The Economist, 15 oktober 2016, p. 49.

 

 

 

Opdrachten

 

55.  Overgebleven van vorige week: opdracht 54.

56. Lees de nieuwe teksten en neem ze samen met je aantekeningen mee naar college.

Zoals altijd: jullie vragen over de tekst gaan voor.

Over Paul Brendan Tjon Sie Fat, "Kejia"

57.  Kun je iets vinden over de achtergrond van de auteur, en van de redacteurs?

Hoe luidt de familienaam van de auteur? En uit welke taal is deze afkomstig?

58.  In de eerste paragraaf legt de auteur uit hoe hij de termen "Hakka" en "Kejia" onderscheidt.

• Wat hebben deze woorden met elkaar te maken?
• Wat is de letterlijke betekenis van deze termen?
• Waarom heten deze mensen en deze taal zo?

59.  "Sranan" (p. 234): herken je iets in dit woord?

Waar komt deze taal vandaan? Op p. 236 wordt deze taal een "lingua franca" genoemd: wat is dat?

.  Wat wordt op p. 234 bedoeld met chain migration?

60.  Op p. 235 wordt verteld dat "Kejia syntax and lexicon are rarely apparent in these letters". Hoe zou dat komen?

61.  Wat is op p. 237 intra-ethnic communication?

En wat zijn op p. 245 intrasentential switches?

62.  Kun je de titel van de afgebeelde krant vertalen?

63.  Op p. 239 wordt de Language atlas of China genoemd.

Is daarvan een exemplaar aanwezig in Leiden?

64.  Beschrijf in je eigen woorden zo nauwkeurig mogelijk het verschil tussen [w] en [v] op p. 240.

• Hoeveel verschillende (dus: fonologisch contrasterende) lipklanken zijn er in het Nederlands?
• En in het Mandarijn?
• En wat wordt er bedoeld met "[ñ]" op dezelfde pagina?

65.  "In Kejia the Middle Chinese yinshang and yangshang categories have merged, as well as the yinqu and yangqu categories" (p. 240).

• Waar is datzelfde ook gebeurd?
• Wat is nu eigenlijk het verschil in uitspraak tussen de qù-toon en de yángrù-toon?

66.  a.  Lees over de splitsing tussen yin- en yang-registers de bespreking in Grammatica van het Mandarijn, pp. 16-17 goed na.

b.  Volgt hier gegeven nummering van Kejia-tonen het "missie-systeem" of de academische notatie?

67.  Wat wordt er op p. 241 bedoeld met "the inchoative meaning of Surinamese Dutch gaan 'go' "?

Ken je hier voorbeelden van?

 

Over Banyan, "Let not a billion tongues bloom".

Dit is een beschouwing over de rol van het Mandarijn en andere Chinese talen in en buiten China.

Deze recensie is informatief, prettig leesbaar en ook onderhoudend. Kortom: een geslaagd voorbeeld van schrijven over taal voor een breed publiek.

Doe hiermee je voordeel in verband met je eigen werkstuk!

 

68.  De titel van het artikel bevat een woordspeling – maar een woordspeling op welk origineel?

Ga het historische kader na, en geef van het Chinese origineel minimaal de karakters, de uitspraak en de betekenis.

69.  In de eerste alinea is sprake van een reclameboodschap en een persiflage daarop.

Een deel van jullie heeft hierover eerder gesproken op college bij Joren Pronk.

Op 0'15" van de reclameboodschap is de Mandarijnse uitdrukking te horen die in het artikel als "boing" is vertaald.

Luister goed naar deze uitspraak (liefst met je ogen dicht). Geef nu je eigen transcripties:

a.  in Pinyin

Tip – Bedenk dat de "traditional phonology" (alinea 2) beginklank, eindklank en toon onderscheidt.

b.  in IPA

70.  Zoek op welke twee nieuwe karakters er naar aanleiding van deze reclameboodschap in 2015 ontstonden.

a.  De karakters zijn gebaseerd op een artiestennaam van Jackie Chan.

Wat betekent die naam? (volgens jou als sinoloog/japanoloog! – en niet: volgens Wikipedia)

b.  Zijn zulke karakters als digitale tekst te typen in een tekstverwerker?

71.  Geef het in de derde alinea genoemde taboe rond taal en dialect kort in je eigen woorden weer.

72.  In de vijfde alinea (Mandarin is now challenging...) wordt het standaard-Mandarijn "artificial" en "sanitised" genoemd.

Is dit een bijzonderheid van de Chinese taalsituatie, of komt dit ook elders voor?

Geef argumenten voor je standpunt.

Tip – zie ook de voorlaatste alinea:

"The education ministry says that 30% of the population in 2014, or roughly 400m, still could not speak standardised Mandarin, while only a tenth of those who could spoke it properly."

(die datum bevat een typfout: de ministriële constatering dateert van september 2013) ; vergelijk de berichtgeving in de Engelse en Nederlandse media)

73.  De achtste alinea meldt dat

"Some bureaucrats, recognising the tragedy of losing local variants, now urge their protection, along with endangered languages of minority ethnic groups. Last month an education­ ministry official opined that learning Mandarin didn’t have to be at the expense of dialects, and that studying multiple languages could even be good for children’s development."

N.a.v. "opined" in de laatste zin:

Zijn er uit wetenschappelijk onderzoek aanwijzingen voor de voordelen van meertaligheid, of betreft het hier slechts een mening van de genoemde bureaucraten?

En n.a.v. van "endangered languages" in de eerste zin:

Hieronder een voorbeeld van het groeiende besef van het belang van de documentatie van bedreigde talen in China.

中国濒危语言典藏国际学术研讨会暨暑期培

(Oorspronkelijke weblink: <http://news.yntv.cn/content/20/201610/30/20_1391793.shtml>)

Waar: Yuxi Normal University, Yùxī, Yúnnán / 云南玉溪师范学院

Wanneer: 24 okt – 7 nov 2016

Context: ELDP / Capacity Building in China

 

Uitsmijter

Garrie van Pinxteren, "Tjauw min in Paramaribo".

In: NRC Handelsblad, 7 mei 2005, p. 4.

 

 

 

 

Materiaal

• Alan Partridge: "(In)famous"

  Videoclip met audio, in mp4-formaat & WebM-formaat

  Check zelf welk formaat het best werkt om geluid én beeld te krijgen

Met Steve Coogan als Alan Partridge en Felicity Montagu als Lynn Benfield

Fragment van 11 seconden (25m37 – 25m48s)

Bron: Televisieserie I'm Alan Partridge, Serie 1, Episode 4, 24 nov 97.

 

Opdrachten

Presentatie-opdracht

74.  Iedereen heeft ondertussen een of meerdere keren commentaar gekregen op de werkstuk-vorderingen.

Op maandag 13 november geeft elke deelnemer een korte presentatie over het werkstuk. Deze presentatie wordt ook beoordeeld als deelopdracht ("referaat").

Aandachtspunten

• Geef in de presentatie minimaal een onderzoeksvraag, een werkwijze (methodologie) en een voorbeeld van het onderzochte taalgebruik – niet noodzakelijk in die volgorde
• Je (denkbeeldige) publiek heeft geen specialistische voorkennis – zorg dat bijvoorbeeld een student economie of geschiedenis je verhaal kan volgen.
• Per presentatie zijn maximaal vier minuten beschikbaar zijn; oefen en klok dit van tevoren!
• Je moet een geprinte handout aan elk van de deelnemers uitreiken: breng elf exemplaren mee. Op je handout staat uitsluitend:

• je naam, de datum en het kader (d.w.z. de naam van deze cursus)
• het Chinese taalmateriaal dat je gevonden hebt: let daarbij op je transcriptie van vorm en betekenis; plus
• je onderzoeksvra(a)g(en)

De handout bevat dus géén verhaal: het verhaal zelf houd je mondeling.

💡Print niet op het laatste moment, want printers kunnen soms storingen hebben...

(Powerpoints mogen wel, maar alleen na tijdig overleg; gezien de beperkte tijd is het schoolbord handiger.)

75.  Overgebleven van vorige week: opdracht 73.

Het defecte filmpje is hersteld.

76.  Voor iedereen:

• Je mag in deze opdracht samenwerken, en dat is zelfs aan te raden.
• Alleen werken is ook prima, dan vergelijken we jullie resultaten op college

Foto: Cultured Vultures, 12 nov 22 (fragment)   

 

a.  Bekijk en beluister het fragment van Alan Partridge: "(In)famous".

Context:

• Hoofdpersoon Alan is een mislukte TV-persoonlijkheid die meent dat hij (binnenkort, heus bijna) erg beroemd is
• In dit fragment spreekt zijn hij assistente Lynn toe, nadat zij samen tijdens een autoritje zijn ternauwernood ontkomen aan arrestatie door de verkeerspolitie
• Lynn zat aan het stuur, en Alan probeert haar de schuld van alles te geven

b.  Zorg dat je alles verstaat en check de betekenissen waaraan je twijfelt.

c.  Beschrijf in maximaal twee zinnen wat hier grappig (bedoeld) is.

d.  De nummers 77 tot en met 82 zijn individuele opdrachten, maar iedereen mag meedenken.

 

77.  Voor Annekee en Ezra: Hoeveel verschillende klinkers heb je in infamous 'berucht'?

En in famous 'beroemd'?

Antwoord dit eerst allebei apart; vergelijk vervolgens elkaars bevindingen; en probeer samen de verschillen op te lossen.

78.  a. Voor Naomi & Lieke: Probeer de drie vormen infamous, -famous en famous uit deze clip fonetisch te transcriberen, in IPA.

Hints:

• Gebruik de sectie "Handige hulpjes" onderaan deze pagina
• Let ook op de klemtoon

Probeer dit eerst allebei apart; vergelijk vervolgens elkaars transcripties; en probeer samen de verschillen op te lossen.

79.  Voor Renate en Rosalie: Vergelijk de vormen infamous 'berucht' en famous 'beroemd':

wat zijn morfologisch de overeenkomsten en de verschillen?

Antwoord dit eerst allebei apart; vergelijk vervolgens elkaars bevindingen.

80.  Voor Timmy: Spreekt de vrouw in dit fragment Engels?

Zo ja: wat voor Engels? Zo nee: wat spreekt ze dan wel?

81.  Voor Kiki: Spot in dit fragment een stukje spraak met een emotioneel gekleurde betekenis.

Noteer hiervan de vorm en de bijbehorende betekenis, allebei in een taalkundige transcriptie.

82.  Voor Marith en Rik: Spot een prosodisch verschijnsel in dit fragment.

Wat is de bijbehorende betekenis?

Antwoord dit eerst allebei apart; vergelijk vervolgens elkaars bevindingen.

 

Uitsmijter

Klanken schrijven

83.   Voor de liefhebbers, als je meer wilt weten over fonetisch schrift.

Geïnteresseerden kunnen hun tanden breken op het onderstaande.

Als je wilt dat ik je pogingen bekijk: stuur ze op als PDF.

N.B. dit telt NIET mee voor de beoordeling van deze cursus. Kortom: geen verplichting, en geen deadline.

Vul de lege plekken in.

Gebruik voor de fonetische notatie het IPA; handige weblinks staan hieronder.

Nederlands			Engels			Mandarijn
	Orthografie	IPA		Orthografie	IPA		Pinyin	IPA
1.		[bʀam]	1.		[bɛt]	1.		[ pan ]
2.		[bʀɑm]	2.		[bæt]	2.		[ pɑŋ ]
3.		[ˌtɔmlanˈwɑ]	3.		[bɛd]	3.	dà
4.		[ˌtɔmlɑnˈwaː] *)	4.		[bæd]	4.	dàn
5.	Piet		5.	head		5.	dàng
6.	pit		6.	had		6.		[ cçjəɻ  ]
7.		[ˈɑniˌʔɛmxeɪˈʃmit]	7.		[ˈhæpʰi]	7.		[ cçɛɻ  ]
8.	Rutte		8.	bead		8.	jīān
9.	Ruud		9.	bid		9.	jiān
10.		[ˈ]	10.	beer		10.	jiār
						11.	gēng
						12.	gēn
						13.	gē
						14.	ge
	__________ *)

Teksten

• Marina Yaguello, "Green ideas"

  In: Marina Yaguello, Language through the looking glass: Exploring Language and linguistics.

  Oxford: Oxford University Press, 1998, pp. 113-129

• Jeroen Wiedenhof, "Karakters, lettergrepen en morfemen"

  In: Jeroen Wiedenhof, Grammatica van het Mandarijn, § 10.1.3

  Amsterdam: Bulaaq (4e herziene druk 2015 of later).

  De Nederlandse tekst is waarschijnlijk het handigst, want dan heeft iedereen nagedacht over dezelfde voorbeelden.

  Maar als je liever de Engelse tekst (of allebei ;-) leest, mag dat ook:

  A grammar of Mandarin, Amsterdam: John Benjamins (2015): ook als e-book via de UB.

  De paragraafnummering komt in dit boek overeen met de Nederlandse editie.

 

Opdrachten

Vooraankondiging

De laatste deelopdracht heeft als deadline: donderdag 7 december.

Je levert dan een voorlopige tekstversie van je werkstuk in.

Aandachtspunten:

• Zoals uitgelegd aan het begin van deze cursus: de werkstukbegeleiding is qua timing beperkt tot het onderwijssemester, maar binnen die periode ruimhartig toebemeten, ook buiten de twee contacturen op college;
• Op dit moment geldt dus mijn aanbod nog precies zoals in september: je kunt zoveel proefversies inleveren als je wilt, en individuele afspraken maken om werkstukzaken te bespreken

 

84.  Lees Yaguello's hoofdstuk.

De tekst behandelt een aantal inhoudelijke en methodologische problemen die van pas kunnen komen voor je eigen werkstuk.

Dit keer geen vragen van mijn kant: noteer je eigen vragen en problemen met deze tekst ter bespreking in de klas.

85.  Verklaar de titel van Yaguello's boek:

• op welk beroemd boek uit de wereldliteratuur zinspeelt deze titel?
• wat voor soort boek is dat?
• vertaal de titel van Yaguello's boek in het Nederlands

86.  Noteer je vragen en opmerkingen bij § 10.1.3 "Karakters, lettergrepen en morfemen" ter bespreking in de klas.

a.  Check de daar gegeven voorbeelden goed.

b.  Ga ook na wat de praktische raakvlakken zijn met je eigen werkstuk.

 

87.  Hoeveel lettergrepen zijn er te onderscheiden in de tekst "大鹏一日因风起，Responsibility"?

(klik op het plaatje om het te vergroten)

 

Uitsmijter

Giacomo Miceli: The infinite conversation

"an AI generated, never-ending discussion between Werner Herzog and Slavoj Žižek. Everything you hear is fully generated by a machine. The opinions and beliefs expressed do not represent anyone. They are the hallucinations of a slab of silicon."

[...]

"This project aims to raise awareness about the ease of using tools for synthesizing a real voice. Right now, any motivated fool can do this with a laptop in their bedroom. This changes our relationship with the media we consume online and raises questions about the importance of authoritative sources, breach of trust and gullibility."

 

Pers

Infinite conversation bestaat uit een kunstmatig, eindeloos gesprek [...] – Leon Verhagen, Volkskrant, 19 nov 22

Herzog and Žižek become uncanny AI bots trapped in endless conversation – Benj Edwards, Ars Technica, 4 nov 22

Teksten en materiaal

• Jeroen Wiedenhof, " 'Mouse' semantics"

  In: Jeroen Wiedenhof, Meaning and syntax in Peking Mandarin

  Chapter 1, section 7, pp. 17-19

  Leiden: CNWS Research School, 1995

• Joanne Colan, "The Longest Words in the English Language"

Video | mirror– Bron: Rocketboom.com, 2009

• Karel van het Reve, "Linzensoep I".

In: Achteraf. Amsterdam: G.A. van Oorschot, 1999, pp. 129-131.

Eerder verschenen in Het Parool, 2 juni 1990. – met dank aan Maghiel van Crevel

 

Opdrachten

88.  Overgebleven van vorige week: opdracht 87.

Over "Mouse semantics"

89.  Voor polysemie bespraken wij (vanaf week 2) het idee van overlappende betekenissen voor dezelfde vorm.

Methodologisch was deze vraag daarbij nog niet gesteld:

Kunnen we ervan uitgaan dat bij overlapping van meerdere verwante betekenissen sprake is van een grootste gemene deler (in het Engels: common denominator, p.18), die dan dus fungeert als de basis-betekenis van deze ene vorm?

Ga na hoe deze vraag in de tekst wordt beantwoord.

Vat die conclusie in je eigen woorden samen: maximaal twee zinnen.

Over "The Longest Words in the English Language"

90.  Bekijk het Youtube-fragment over The Longest Words in the English Language

a.  Hoe wordt de lengte van woorden hier gemeten?

b.  Op welke taalkundige manier(en) kan lengte gemeten worden?

Over "Linzensoep I"

91.  Wat is een démarche ~ demarche? (p. 129).

Hint: Remco Meijser en Martin Sommer,

"Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol over haar woeste portefeuille, asielzaken: ‘Ik wil de grenzen opzoeken’"

Bron: Volkskrant 20 nov 19

92.  Ben je het eens met de parafrases van Die démarche heb ik geen spijt van. en van Die juffrouw Teunisz moet ook niet veel aan wezen.?

Zo ja: geef een overeenkomst en een verschil aan tussen de oorspronkelijke zin en de parafrase.

En zo nee: geef aan waarom niet.

93.  Op p. 130 geeft Van het Reve aan dat hij nog nooit een grammatica van het gesproken Nederlands heeft gezien. Jij wel?

Zo ja: geef bibliografische gegevens en ga na hoe dit werk is ontstaan.

En zo nee: geef aan waarom de Nederlandse taalkunde wel, of niet, gebaat is bij zo'n grammatica.

94.  Op dezelfde pagina heeft Van het Reve het over "een paar duizend bladzijden gesproken Nederlands".

Ken je de technische naam voor zo'n verzameling/

Bestaat zoiets tegenwoordig al voor het Nederlands?

En voor het Mandarijn?

95.  "Thuis typt hij dat uit. Dat is erg moeilijk, maar het kan." (p. 131). Waarom is dat moeilijk?

96.  Geef een eigen voorbeeld van de "vele andere constructies, waar tot nu toe niemand op gelet heeft" (p. 131).

97.  Speelt de problematiek die Van het Reve in dit stukje aankaart ook voor het Mandarijn? Japans? Kantonees? Taiwanees?

 

Uitsmijter

Paulien Cornelisse: Eens

98.  We keken eerder naar het belang van actief luisteren.

Bron: Paulien Cornelisse, "Eens" 

De Volkskrant, 21 nov 23, p. 1 

  

a.   Paulien Cornelisse doceert Nederlands in Engeland. Lees haar column in de Volkskrant van afgelopen dinsdag.

b.  Bekijk en beluister "de beroemde 'doe eens normaal man'-video". Plaats en tijd van handeling: de Tweede Kamer, 22 september 2011.

c.  Hoeveel keer zegt Geert Wilders in dit fragment eens? En Mark Rutte?

d.  Noteer van elk van deze instanties van eens de uitspraak (in fonetische transcriptie, IPA).

e.  Hoeveel verschillende vormen/uitspraken ken je zelf voor eens? Noteer deze ook.

f.  Is/zijn er betekenisverschil(len) tussen deze vormen? Zo nee: noteer de betekenis; en zo ja: noteer de betekenissen.

g.  Cornelisse eindigt de column met een opmerking over best: beantwoord ook daarvoor de vragen e en f.

h.  Maxim Februari verheft dezelfde woordenwisseling tot "meest fascinerende dialoog uit de geschiedenis van de
westerse filosofie".

In zijn citaat is het eens verdwenen. Kun je bedenken waarom? En wat is het effect op de betekenis?

 

 

 

Bron: Maxim Februari, Doe zelf normaal: Menselijk
recht in tijden van datasturing en natuurgeweld,
Amsterdam: Prometheus, 2023, p. 38

 

 

 

 

 

Tekst en materiaal

 

• Schrijfwijzer

• Transcriptiewijzer

 

Opdrachten

99.  Naar de Schrijfwijzer en de Transcriptiewijzer hebben we eerder gekeken, en we hebben daarmee ook geoefend.

Nu je wat verder bent met het schrijfwerk:

ga voor beide handleidingen na hoe deze aanwijzingen voor jouw eigen schrijfwerk toepasbaar zijn,

– en vooral: waar deze nog problemen opleveren.

Maak hiervan aantekeningen en neem deze mee naar college.

100.  Ga de stand van zaken na voor je eigen werkstuk.

Hou daarbij zowel je oorspronkelijke waarneming als je onderzoeksvraag in de gaten.

Maak vervolgens een "routeplan" voor de rest van het werkstuk:

• een opsomming van punten die je nog wilt behandelen, en
• een (ruwe) verhaallijn: volgorde van de punten, een kop en een staart

Neem dit plan mee naar college.

101.  Neem je laptop mee en zorg voor een opgeladen accu.

Zorg dat je je taalmateriaal bij je hebt, en de laatste versie van je schrijfwerk voor het eindwerkstuk.

We gaan op college hieraan samen verder werken.

 

Uitsmijter

美德贏台灣 ～ Made in Taiwan

102.  Het is deze winter niet alleen in Nederland verkiezingstijd.

Bron: Keoni Everington,
"Bilingual Lai-Hsiao 'Made in Taiwan' meme goes viral"
Taiwan News, 23 nov 23

– met dank aan Henning Klöter en Lin Chin-hui 

  

a.   Lees Everingtons tekst.

b.  Ga na hoe deze bilingual Lai-Hsiao 'Made in Taiwan' meme in elkaar zit.

Hoeveel talen zijn hierbij betrokken, en hoe heten die?

c.  Check of Everingtons term homophonic overeenkomt met de term homofoon die we in deze cursus hebben geleerd.

Zo ja: geef aan wat er in de meme homofoon is met wat. En zo nee: leg uit waarom niet.

d.  Stel je voor dat je deze meme moet uitleggen aan iemand die de betrokken talen niet kent, of niet allemaal kent.

Schrijf deze uitleg op in maximaal vier zinnen.

De nummers e tot en met h hieronder zijn individuele opdrachten, maar iedereen mag meedenken

e.  Voor Naomi: noteer een raakvlak tussen het Mandarijnse type variatie dat je voor je werkstuk gevonden hebt en de "homophonic" aspecten van deze meme.

f.  Voor Kiki: Everington geeft de naam van de running mate in Chinese karakters en transcribeert deze als Hsiao Bi-khim.

Welke taal vertegenwoordigt die transcriptie? En kun je in die taal nagaan hoe de naam precies klinkt, inclusief tonen?

g.  Voor Timmy: Check hoe de Kantonese variant van deze naam klinkt, en transcribeer deze.

Wat zijn de overeenkomsten en verschillen met Everingtons "Hsiao Bi-khim"?

h.  Voor Lieke: Hoe luidt de Sino-Japanse variant van de naam? Noteer deze.

Uit welke Chinese taal of talen zijn deze Japanse vormen ontleend?

 

Achtergronden

• Heibel oppositie Taiwan zet aan tot 'proteststem' – Leen Vervaeke, Volkskrant, 28 sep 23, p. 9
• Taiwan's opposition drama ends with no deal – Rupert Wingfield-Hayes, BBC News, 24 sep 23

 

 

Vierde inleveropdracht

Zoals hierboven al even aangekondigd: