derde-/vierdejaarscursus 2001-2002

syntaxis

colleges en opdrachten

13 sep | 20 sep | 27 sep | 4 okt | 11 okt | 18 okt | 25 okt | 1 nov | 8 nov | 15 nov | 22 nov | 29 nov | 6 dec

13 september

Inleiding

N.B: in verband met het openingscollege van de Praktijkstudies duurt het college vandaag tot 16:00u.

20 september

Het college vervalt in verband met de opening van het ULCL.

27 september

Tekst

Edward Sapir, "Language". David G. Mandelbaum, ed., Edward Sapir, Culture, Language and Personality, Berkeley: University of California Press, 1956, pp. 1-44 [pp. 7-32]. Reprinted from Encyclopedia of the social sciences (New York: Macmillan, 1933), Volume 9, pp. 155-169.

Opdrachten

• Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de tekst, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.
• Bedenk bij de volgende verschijnselen en beweringen eigen voorbeelden of tegenvoorbeelden:
  1. "it is conceivable that something like a linguistic structure could have been evolved out of gesture or other forms of bodily behavior" (p. 2) [p. 7];
  2. "the true units of language as symbolism are conventional groupings of [...] phonemes" (p. 5) [p. 9];
  3. "Few cultures perhaps have gone to the length of the classical Chinese culture or of the rabbinical Jewish culture in making the word do duty for the thing or the personal experience as the ultimate unit of reality" (p. 18) [p. 19];
  4. "Chinese [...] does not allow words of the language to be modified by internal changes or the addition of prefixed or suffixed elements to express such concepts as those of number, tense, mode, case relation, and the like" (p. 21) [p. 18];
  5. "The processes of welding [...] have gone so far as to result in the creation of patterns of internal change of nuclear elements of speech [...] as in Chinese and many African languages, changes in pitch" (p. 24) [p. 20];
  6. "phonetic changes [...] due to the operation of unconscious economies in actualizing sounds or combinations of sounds" (p. 29) [p. 23];
  7. "The too frequent use of a word [...] may reduce it to a commonplace term, so that it needs to be replaced by a new word" (p. 30) [p. 24];
  8. "the creation of new words on analogies which have spread from a few specific words" (p. 30) [p. 24];
  9. "loss of old words" (p. 36) [p. 27];
  10. "[Vocabulary d]istinctions which seem inevitable to us may be utterly ignored in languages which reflect an entirely different type of culture, while these in turn insist on distinctions which are all but unintelligible to us" (p. 36) [p.  27];
  11. "foreign dynasties in China have always submitted to the superior culture of the Chinese and have taken on their language" (p. 41) [p. 30];
  12. "Definitely repressive attitudes toward the languages and dialects of subject peoples seem to be distinctive only of European political policy in comparatively recent times" (p. 41) [p. 30].
  

4 oktober

Tekst

R.H. Robins, "Syntactic Analysis". Eric P. Hamp, Fred W. Householder en Robert Austerlitz, eds., Readings in Linguistics II, Chicago: University of Chicago Press, 1966, pp. 386-395. Reprinted from Archivum linguisticum, Volume 13, 1961, pp. 78-89.

leeshulp

• De Franse uitdrukking trancher dans le vif (p. 391) betekent letterlijk 'in het vlees snijden' en figuurlijk 'harde maatregelen nemen'.
• De Griekse uitdrukking (p. 392) betekent letterlijk 'de vroeger-mensen', en vandaar 'de Ouden'.
  

Vragen en opdrachten

• Wat betekenen de volgende Engelse termen: word, phrase, clause, sentence?
• Schrijf drie gevallen van polysemie en drie gevallen van homonymie op uit een taal naar keuze. De voorkeur hebben voorbeelden die u deze week zelf tegenkomt, bijvoorbeeld wanneer ze tot verwarring leiden, of wanneer iemand ze juist grappig bedoelt.
• Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de tekst, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.
• Zoek antwoorden op de volgende vragen.
  1. Wat houdt "contemporary grammatical theorizing" (p. 386) in?
  2. Wat was de reden dat in Amerikaanse indianentalen "the word as a traditional orthographic entity was almost always lacking" (p. 386)?
  3. "Tesnière [...] regards the basic elements of his syntax as universal" (pp. 389-390): kunt u zelf voorbeelden van syntactische relaties bedenken die vermoedelijk universeel zijn?
  4. Geef vijf voorbeelden van Tesnière's mots vides in het Mandarijn (p. 391). Deze woorden hebben een "grammatical use" (ibid.) Is er iets meer te zeggen over het type betekenissen van deze categorie?
  5. Wat wordt bedoeld met emphatic en unemphatic pronouns in het Frans? (p. 392)

toegift
Geef een analytische beschrijving van de volgende verspreking: "Nu snel tanden poetsen, anders is er geen voor meer lezen bij.". Context: gezegd door moeder tegen een kind dat ondanks het late uur door haar wil worden voorgelezen voor het slapen gaan.

11 oktober

Tekst en opdrachten: uitwerking van 27 september en 4 oktober, inclusief de toegift.

18 oktober

Tekst en opdrachten: rest artikel Robins, zie 4 oktober.

toegift
Binnenkort gaan we het hebben over valenties, ook "argumenten" genoemd. Als opwarmertje het volgende citaat uit het tijdschrift Mijn geheim, nr. 01/27, 2001. Op de voorpagina staat:

Valt u iets op aan deze tekst?

25 oktober

Tekst

E.V. Clark, Word choice and conceptual perspective. Mededelingen van de afdeling letterkunde, Nieuwe reeks, Deel 61 no. 11. Amsterdam: Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, 1998, pp. 53-95.

Vragen en opdrachten

Lees de tekst nauwkeurig. Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de tekst, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.

1, 8 en 15 november

Denk alvast na over een onderwerp voor het werkstuk. Op 1 november doen we een korte inventarisatie.

Tekst

Yilu Zhao, Distributional criteria for verbal valency in Chinese. Leuven: Peeters, 1996. Hoofdstuk 2: "Review of previous studies related to verbal valency in Chinese", pp. 53-95.

leeshulp

• p. 55: de afkorting "+H" betekent "+Human", wat wil zeggen dat in de betekenis van dit element de factor 'menselijk' is besloten.
• Op p. 56 is "The verb zhù 'live' cannot occur without either of the two arguments." niet eenduidig; bedoeld is blijkbaar dat beide argumenten aanwezig moeten zijn.
• P. 72, voorbeeld (76a): moet zijn .
  

Vragen en opdrachten

• Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de tekst, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.
• Beantwoord de volgende vragen.

  A. syntaxis
  1. Wat is een proform? (p. 54)
  2. Wat betekenen de afkortingen "T", "L" en "V" (p. 55)?
  3. Op p. 54 wordt de term "undoubtedly obligatory" gedefinieerd. Geef op grond van deze definitie commentaar op de analyse van voorbeeld (45c) op p. 55.
  4. Hetzelfde voorbeeld (47) geeft op pp. 56-57 aanleiding tot het poneren van een "reference to location" van het werkwoord lái 'komen'.
  - Wat voor soort plaatsaanduiding zou dit zijn? Voorbeelden: de plaats waar het komen plaatsvindt; de plaats waarheen gekomen wordt.
  - Is het überhaupt van belang om wat voor soort plaatsaanduiding het gaat?
  - Overweeg in dit verband ook de suggestie in de Engelse tekst op p. 56: "if it [i.e. example 47] is said by A to B when they are expecting Lisi, who is not within their sight, B would either ask "Where?" or respond with the remark: "Nonsense"."
  5. Op p. 57 staat: "the verb 'eat', which can also be used with only one argument without a given context, can also have an implied argument, namely, one's meal, in such a usage as le ma 'Have you had your meal?'." Toch zijn niet alleen maaltijden eetbaar. Kunt u op grond van dit gegeven de semantische definitie van het implied argument herformuleren met meer algemene geldigheid?
  6. Wat is het verschil tussen een argument en een valent (p. 59)? En wat is het verschil tussen een implied argument (p. 57) en een valent?
  7. Op p. 66 wordt beschreven hoe Wang (1956) een positionele definitie van het onderwerp van de Chinese zin afwijst op grond van semantische argumenten. Leidt het gebruik van semantische argumenten wel of niet automatisch tot de conclusie dat zhèli 'hier' en 'vandaag' geen onderwerp zijn in voorbeelden 63 en 64?
  8. Zijn er behalve de overwegingen op p. 66 nog meer argumenten om de "agent-patient approach" af te wijzen voor het Mandarijn?
  9. Op p. 67 staat dat taalkundigen die subject en topic aan elkaar gelijk stellen "have taken word order as the basis for their attribution of syntactic labels". Is dit een noodzakelijke consequentie? Zo ja, waarom? Zo nee, zijn er dan andere mogelijkheden?
  10. Over dezelfde kwestie staat op p. 68 dat "while the semantic relationship between the two noun phrases and the verb ná 'take' remains the same in the two sentences, the subjects of these sentences are not the same". Wat betekent dit voor het verband tussen semantiek en syntaxis?
  11. P. 68, voorbeeld (69): wat is in de drie genoemde gevallen precies "the predicate of the sentence"?
  12. Waarom is "Lü's approach... inappropriate in a valency study" (p. 71)?
  13. Op p. 74 wordt gesteld dat "the scope of elements treated here as object is very wide".
  - Om wat voor elementen of aspecten van elementen gaat het hier? (Vormen, betekenissen, taaltekens, arguments, valents of iets anders?)
  - Bent u het met de bewering eens? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?
  14. Op p. 75 staat in het citaat uit Chao (1968) dat "the predicate is what the speaker comments on when a subject is presented to be talked about".
  - Waarom is dit opmerkelijk? Vergelijk ook p. 81: "in Chao's view, topic is the element [...] commented on by what follows it".
  - Check het origineel: is dit een drukfout in Chao (1968) of in Zhao (1996)?
  15. Over voorbeeld (86) wordt op p. 76 gezegd dat het een voorbeeld is waarin "elements of different semantic categories [...] which are not equatable" aan elkaar gelijk worden gesteld.
  - Is de omschrijving als "not equatable" van Chao (1968) of van Zhao (1996)?
  - Is de omschrijving "not equatable" een semantische, syntactische of andersoortige bewering?
  16. Is de omschrijving van een subject als "whatever starts the topic" van Chao (1968) of van Zhao (1996)?
  17. Zijn de definities van direct object en indirect object bovenaan p. 81 semantische, syntactische of andersoortige definities?
  18. Een lijdend voorwerp wordt op p. 82 gedefinieerd als "what is being transferred as a result of the action". Bedenk voorbeelden en tegenvoorbeelden in het Mandarijn.
  19. Op p. 87 staat dat "zero proforms [...] can be recovered from the preceding discourse". Zijn de proforms vormen, betekenissen, of iets anders? Zijn de elementen die recovered worden vormen, betekenissen, of iets anders?
  20. Li & Thompsons (1981) notie dat "the topic has to be sentence-initial" wordt op p. 88 behandeld. Bedenk hierbij zelf voorbeelden en tegenvoorbeelden in het Mandarijn.
  21. Op p. 92 gaat het over topics in de vorm van "a noun preceded by yi- 'one'". Is zin (120) hiervan ook een voorbeeld?
  
  B. algemeen
  1. P. 56, voorbeeld (47) " lái le. 'Lisi has come.' ": waar komt de naam vandaan?
  2. Op p. 61 worden zes taalkundigen genoemd. Geef van elk van deze personen de namen zoals zij die zelf schrijven, waar toepasselijk voorzien van een transcriptie.
  3. Wie is de op p. 66 genoemde "Wang Leyi"?
  4. Welke gevolgen hebben "subjective interpretations that cannot be tested" (p. 68) voor de taalkundige beschrijving van betekenissen?

• nieuw: leeshulp -- Peter Matthews' Concise Oxford Dictionary of Linguistics is ook online te raadpegen via xrefer. Deze service werkt als een gewone zoekmachine. Zoeken naar bijvoorbeeld "valency" levert het volgende op:

  valency The range of syntactic elements either required or specifically permitted by a verb or other lexical unit. Thus the valency of eat includes a subject (I in I am eating) and an object (cheese in I am eating cheese). An element which is required is an obligatory valent; one which is specifically permitted but is not required is an optional valent. Thus eat must be explicitly associated with an object, since there are other verbs with which an object is not possible; but it is an optional valent since, in e.g. I am eating, it can be omitted. Cf. argument for 'argument structure'. 'Valency' and 'valence' are alternative translations of the term in French or German ('valence', 'Valenz'), introduced by L. Tesnière by analogy with the chemistry of atoms. A valency dictionary is a dictionary whose purpose is to describe the valency of units; valency grammar is a partial model of grammar, developed especially in Germany in the early 1970s, in which the syntactic and semantic roles of valents are described within a framework of dependency relations, again developed by Tesnière, in which, in I am eating cheese, both I and cheese are governed by the verb whose valents they represent. Cf. semantic valency vs. syntactic valency. The Concise Oxford Dictionary of Linguistics, © Oxford University Press 1997

  Overigens is van dit naslagwerk ook een voordelige pocketeditie verkrijgbaar.

22 november

Opdracht

Geef een eerste presentatie van het onderwerp van uw werkstuk. Behandel minimaal de volgende aspecten:

• keuze van het onderwerp
• voorgenomen werkwijze
• te gebruiken bronnen

Breng op papier een eerste indeling in paragrafen mee, plus een aanzet tot de tekst zelf.

Tips:

• raadpleeg de richtlijnen voor het schrijven van een taalkundige scriptie
• zie voor computerhulp de softwarepagina

29 november en 6 december

Tekst

Yuen Ren Chao, A Grammar of spoken Chinese. Berkeley: University of California Press, 1968. Hieruit de volgende stukken:

• pp. xxx-xxxi, Abbreviations
• pp. 159-160, §3.4.4. "Ionized forms";
• pp. 435-480, §6.2. "Verb-Complement (V-R) compounds".
  

leeshulp

• p. 160: ger 'kabinet' in tzuu-ger 'een kabinet vormen': N.B. de -r is in deze transcriptie geen suffix!
• p. 436: het symbool ' geeft aan dat de klemtoon op de volgende lettergreep valt.
• p. 438: Zie voor de analyse van chy de tay bao 'zich te vol eten' eventueel de grammaticapagina over onderschikking van werkwoordelijke woordgroepen.

Opdracht

• Maak aantekeningen van eventuele vragen over of problemen met de tekst, zodat deze op het college behandeld kunnen worden.
• Raadpleeg bij het lezen de lijst met afkortingen op pp. xxx-xxxi!
• Beantwoord de volgende vragen.

  1. Wat wordt bedoeld met de "near linguistic context" van Nii i tsa jiow jyy le. 'Even smeren en het stopt.' (p. 160)?
  2. Wat is een complement (p. 435)?
  3. Waarom wordt complement afgekort tot "R" (p. 435; vergelijk pp. xxx-xxxi en 443)?
  4. Op p. 436 beschrijft Chao de klemtoon in V-R-samenstellingen zoals biann-'huay (niet: 'biann-huay) 'slechter worden' en yan'charng (niet: 'yancharng) 'verlengen'. Gaat het hier over over klemtoon in contrastieve zin, zoals in het Nederlandse paar volstáán-vólstaan? Vergelijk voor de beantwoording van deze vraag ook de volgende fragmenten:

  (a) uit de fonologische beschrijving op p. 147 van Chao's Grammar, onder het kopje "Stress and Tone as Word Markers":

"A syllable is either stressed, in which case it has a tone, or unstressed and in the neutral tone. In a group of two, three, or four syllables of which none is in the neutral tone, the last has the loudest stress, the first next, and the inside syllables least loud. If one or more syllables are in the neutral tone, then the last stressed syllable has the main stress. Since all these different degrees of stress between syllables not in the neutral tone are predictable, the differences are not distinctive."

(b) uit de oratie van Vincent van Heuven:

"Wij denken nu dat klemtoon en lexicale toon elkaar over en weer uitsluiten. Mijn promovendus Bert Remijsen voorspelt dat er in principe geen taal bestaat die – tegelijkertijd en onafhankelijk van elkaar – klemtoon heeft en lexicale toon. Toch heeft Remijsen een uitzondering op zijn regel gevonden. Dat is het Samate Ma’ya, een taal die gesproken wordt op een eilandje voor de kust van Papua, het vroegere Nieuw Guinea. Het Samate Ma’ya is een mengtaal met invloeden uit de Austronesische taal­familie en uit de Papua-taalfamilie. De klemtoon zou dan afkomstig zijn uit de Austronesische taal, terwijl de lexicale toon is ingebracht door de Papua­taal. Het contact tussen de twee families is recent, zodat de mengtaal nog niet eenduidig heeft kunnen kiezen."

(V.J. van Heuven, "Boven de klanken", inaugurele rede, Leiden, 2 november 2001)

(c) de bespreking van het contrast tussen yeang.hwo 'onderhouden' en yeang-'hwo '(een huisdier) houden' op p. 437.

5. Valt u iets op aan het laatste voorbeeld van p. 438?
6. In welke volgorde staan de complementen in de lijst op pp. 444-446?
7. Formuleer het probleem van de "circularity of definition" op p. 448 in uw eigen woorden.
8. Op pp. 450-452 worden "intensifying complements" als een aparte groep behandeld. Is dat vanuit syntactisch oogpunt een goed idee? Vergelijk voor de beantwoording van deze vraag ook de volgende gegevens:
(a) de analyse van chy de tay bao 'zich te vol eten' op p. 438 als een onderwerp chy de 'dat men eet' en een gezegde tay bao 'te vol';
(b) een voorbeeld zoals Woo ley de heen. 'Ik ben erg moe.'.
9. Op p. 459 wordt gesteld dat complementen van richting "are normally in the neutral tone", zoals ook aangevoerd werd op p. 436. Zijn er uitzonderingen buiten de op p. 459 genoemde potentialisvormen?
10. Uit welke tijd dateert het voorbeeld op p. 462, noot 49?
11. Formuleer de redenering over drinkers en dromers op pp. 463-464 in uw eigen woorden.
12. Kunt u het laatste voorbeeld op p. 470, noot 54 verklaren?
13. Geef eerst een logische en dan een semantische uitleg van Nii dei bae fann chy-baole. 'You must eat a full dinner.' op p. 473.
14. Is uit de redenering op pp. 477-478 op te maken wat bae utz na.chu.lai zou betekenen?
15. Welke van de zes vormen onder punt (6) van p. 478 kunnen betekenen 'het uit een gans halen'?
16. Zouden de vormen keh en chiuh (pp. 479-480) historisch verwant kunnen zijn?

laatste wijziging 29 november 2001

---

home