tweedejaars cursus 2000-2001

inleiding taalkunde, tweede semester

Jeroen Wiedenhof

Uitwerking van de opdracht voor 16 februari 2001

Opdracht: "Taalkunde bedrijven is ook: constant de oren open houden. Ga na welke gesproken uitdrukking (dus geen schriftelijke bronnen!) u deze week in het Nederlands tegenkomt die u nog niet kende. Transcribeer daarvan: a. de vorm; en b. de betekenis."

Deze opdracht werd uitgevoerd door een groep van zeven studenten en een docent.

terug naar tweedejaars taalkunde 2000-2001

Resultaten

billemaatjes

  

vorm

 /b'Ilm,atjs/

betekenis

 'boezemvrienden'

herkomst

 gezegd door vriendin

opmerking

 Amsterdamse uitdrukking?

dooie beurt

  

vorm

 /d'oj brt/

betekenis

 'bankdrukoefening waarbij de halter op het laagste punt korte tijd stil moet liggen'

herkomst

 gezegd door krachtsporter

glippe

  

vorm

 /xl'Ip/

betekenis

 'diepe snijwond'

herkomst

 gezegd door familielid thuis in Gorssel

opmerking

 Van Dale vermeldt wel glip "spleet in een pen;--gapende snede". (Van Dale Groot woordenboek der Nederlandse taal. Utrecht: Van Dale Lexicografie, 11e uitgave, 1984, p. 943)

het slaat op worst

  

vorm

 /t slat p wrst/

betekenis

 'het slaat nergens op'

herkomst

 gezegd door vriendin

opmerking

 Amsterdamse uitdrukking?

klepperopera

  

vorm

 /kl'pr,opra/

betekenis

 'opera waarin een belangrijke rol voor castagnettes zijn weggelegd'

herkomst

 gehoord tijdens college letterkunde

passantje

  

vorm

 /ps'ntj/

betekenis

 'lusje om een horlogebandje waaronder het losse uiteinde van het bandje kan worden vastgezet nadat het horloge is omgegespt'

herkomst

 gezegd door verkoopster van horlogerie

Hors catégorie: nieuwe uitdrukkingen uit geschreven teksten

president-arbeider

  

vorm

 /prezid,nt'rbdr/

betekenis

'iemand die zowel premier als arbeider is'. Vertaling van Italiaans presidente operaio, door kandidaat Silvio Berlusconi als zelfaanduiding gebruikt:

herkomst: http://www.forza-italia.it/, 10 feb 2001

N.B. De uitdrukking presidente operaio heeft in het Italiaans meerdere betekenissen, waarmee hier waarschijnlijk bewust wordt gespeeld. De vertaling "president-arbeider" kan niet al deze betekenissen dekken. Presidente betekent 'voorzitter', en is hier gebruikt in de zin van presidente del consiglio, wat in het Nederlands eerder met premier dan met president overeenkomt. Operaio is niet alleen een zelfstandig naamwoord 'arbeider', maar ook een bijvoeglijk naamwoord 'arbeidend, arbeiders-', zoals in classe operaia 'arbeidersklasse'. Presidente operaio betekent dus ook 'arbeiderspremier' en 'arbeidende premier', wat als 'ondernemende premier' kan worden opgevat. Daarnaast is presidente operaio een term voor 'uitvoerend voorzitter' in tegenstelling tot presidente onorario 'erevoorzitter'. (met dank aan B.J. Mansvelt Beck)
tekst
 "Silvio Berlusconi presenteert zich voor de komende verkiezingen als 'president-arbeider'. Schaamteloos, vinden critici."

herkomst

Marc Leijendekker, "Mediamagnaat onbetwist rijkste politicus van Italië", NRC Handelsblad, 10 februari 2001, p. 4.

retabel

  

vorm

 /rt'abl/

betekenis

'paneel aan de achterkant van een altaar'
tekst
 "... overal staan altaren, en op die altaren staan retabels, overladen met scènes uit het leven van Jezus en Maria..."

herkomst

 Peter Raedts, "Inzicht als genade", NRC Handelsblad, 10 februari 2001, p. 47.

Udenhoutse broeder

  

vorm

 /'ydnh,ts br'udr/

betekenis

'soort gebak uit Udenhout'
tekst
 "Vanaf 10.00 uur ontvangen Gerrie en Johan U hartelijk met koffie en een delicatesse uit de streek: Udenhoutse broeder."

herkomst

 Circulaire verpakt bij organisch groentenpakket van De Vier Jaargetijden, Oude Wetering, 5 februari 2001.
home